L.J. Breebaard: Papierfabrikeurswoning van de familie Honig en Breet met luchthuis aan de Lagedijk 80, , gezien vanaf de Zaan, 1863-1878 [GAZ25_017_00614]
Voormalige witapierfabrikeurswoning aan de Lagedijk 80 te Zaandijk, gebouwd ca. 1709 door Cornelis Jacobsz. Honig (1683-1755), papierfabrikeur ter firma C & J Honig, eigenaar van papiermolen Het Herderskind. Na zijn dood werd het pand bewoond door zijn zoon Jacob Cz. Honig (1707-1770). Rond 1770 werd het pand verkocht aan Cornelis Jbz. Breet (1739-1806), die het pand bewoonde met zijn echtgenote en drie kinderen Grietje, Jacob en Klaas Breet. Vervolgens werd Jacob Cz. Breet (1747-1787) hoofdbewoner en tenslotte Jan Jbz. Breet (1815-1892). Onder Jacob Breet werd het pand voorzien van een nieuw luchthuis (ca. 1829), dat behoort tot de meest vastgelegde dorpsgezichten van Zaandijk. Belandend aan het pand waren zuidwaarts een bijkeuken, een koetsierswoning met stal, een koetshuis en een papierpakhuis te vinden. Sinds 1940 kent het pand een museumfunctie als Zaanlandsche Oudheidkamer, Zaans Historisch Museum (sinds 1992) en Honig Breethuis (sinds 1999). In de gevel zitten gevelstenen afkomst van gebouwen elders, zoals het exemplaar afkomstig uit het kantoor en pakhuis “De Drie Papierbalen” van D & C Blauw te Wormer.
Beknopt overzicht
1709 Cornelis Jacobsz Honig, getrouwd met Stijntje Claas Caeskoper, liet het Huis bouwen aan de Lagedijk te Zaandijk.
1755 Jacob Corneliszoon Honig werd eigenaar en woonde er tot 1770.
1770 Cornelis Jacobsz Breet , gehuwd met Trijntje Aris de Boer, werd eigenaar en woonde er met 3 kinderen.
1826 Jacob Cornelisz Breet zoon van C.J. Breet en gehuwd met Grietje Jans de Jager erfde het Huis. Hij breidde het uit met een luchtkamer aan de Zaan-zijde.
De behangelschilder Willem Ubbink decoreerde de Kamer aan de dijk-zijde
1830 J.C. Breet, echtgenote en 2 kinderen verhuisden van Lagedijk 93 naar Lagedijk 80. Later werd Jan Jacobsz Breet, gehuwd met nicht Maartje Klaasd Breet, eigenaar en bewoner van het Huis tot 1892.
1892 Jan Jacobsz Breet, overleed en was de laatste telg van het papiermakersgeslacht Breet die het huis bewoonde.
1892 Viskoper Willem Freek Dil (1869-1913) werd de nieuwe eigenaar en verbouwde het Huis zodat er 2 woningen ontstonden die verhuurd werden.
In de achterwoning het echtpaar Cornelis Honig Cornelisz en Cornelia Dil. Hun dochter Eva Honig werd in 1896 hier geboren.
1911 Het Huis werd door juffrouw Neeltje de Jager, familie van de familie Breet, gekocht
1940 De eigenaresse/bewoonster Neeltje Willems de Jager (1861-1940) overleed . Het pand ging over naar haar erfgenaam Evert Smit die het huis aan de Gemeente Zaandijk schonk om er de verzameling van Gerrit Jan Honig onder te brengen en tentoon te stellen met de naam ‘De Oudheidskamer’
1940 Als beheerders van het huis woonden er achtereenvolgens mejuffrouw P. Clarijn, de heer J. Botteljon, mevrouw D Rep-Poel met haar zus mevrouw G. Plooijer-Poel.
1984 Het echtpaar Henk en Corrie de Wit en hun gezin betrekken het Huis, woonden er 20 jaar en verlieten het in 2004 als de laatste beheerders/ bewoners.
1999 Transformatie van het huis tot een ‘woonhuismuseum ‘ Het Honig Breet Huis met verwijzing naar 1770 dat het bewonen van het huis overging van de familie Honig naar de familie Breet, firmanten van de papierfirma C en J Honig Breet.
2004 De laatste bewoners vertrekken en de voormalige woonkamer aan de dijk-zijde werd ingericht als tentoonstellingskabinet voor wisseltentoonstellingen.
2014 De voormalige slaapkamer in het luchthuis werd ingericht voor een permanente tentoonstelling van het Papierbedrijf C en J Honig
2019 Uitgave van het boek over behangselschilder Willem Ubbink van George Slieker en tentoonstelling van zijn werk.
bronnen; publicatie HBH en Zaans Erfgoed