Herderin in Delfts blauw

[Bron: Berichten Honig Breethuis, 1 maart 2017]

Sinds kort is de presentatie van het Honig Breethuis een fraai object rijker. Het betreft een tegeltableau met de voorstelling van de Zaandijker zeskante papiermolen De Herderin (1690-1830) met droog- en voorraadschuur en woning. Aan de onderzijde brengen interieurscènes het scheuren en sorteren van lompen en het scheppen van papier in beeld. Onder de afbeelding valt te lezen: ‘Uit afgesleeten linnendoeken. Hier op te koopen, daar te zoeken. Gewasschen en tot pap gebragt, verschijnt papier, zoo waardgeacht. Anno 1769’. Deze tekst is ontleend aan een rijmpje van Jan Luyken uit 1694. Het fraaie tableau met rococo versieringen bestaat uit 76 beschilderde blauwwitte tegels. Het is naar alle waarschijnlijkheid vervaardigd door de Makkummer tegelschilder Gatze Sytses (ca. 1724-1799), met name bekend van zeestukken en schepen.

Gezien de vorm moet het oorspronkelijk hebben dienstgedaan als schoorsteenstuk. Dankzij de speurzin van Simon Honig (1942-2008) kon met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid worden aangenomen, dat het tableau in 1769 door de Wormerveerse koopman-papierfabrikant Dirk Blaauw besteld is, ter verluchting van zijn kantoor in het pasgebouwde pakhuis De drie papierbalen. Tot 1897 was het aanwezig in pakhuis annex kantoor De drie papierbalen in Wormerveer. Na de sloop kwam het tegeltableau bij Van Gelder en Zonen in Amsterdam terecht tot het in 1995 werd aangeboden in de antiekhandel.

De gevelsteen van het oorspronkelijke pakhuis van Dirk Blauw is reeds kort na 1940 in de gevel van het Honig Breethuis aangebracht toen dit pand als museum in gebruik werd genomen. Tot de liquidatie in 1838 had de firma Blauw & Briel naast de Herderin ook molen de Herder in bezit, die daarop vier jaar in bedrijf was bij C. & J. Honig Breet. Het tableau vormt een bruikleen van het Zaans Museum dat dit stuk in 1996 verwierf en sindsdien exposeerde onder inv.nr. ZM-12156. Bij de herinrichting keerde het niet terug in de opstelling, zodat het beschikbaar kwam voor het Honig Breethuis. Voor de nieuwe presentatie werd het tableau voorzien van een eiken lijst.