Depotvondst: koperplaat ‘postruiter’ van C. & J. Honig terecht!

Januari 2017 – Een verloren gewaand museumstuk is terecht! De catalogus van de Collectie Jacob Honig Jansz. Jr. uit 1914 vermeldde een gegraveerde koperplaat met voorstelling van een postruiter, waarmee door de ‘papierfabriekeurs’ C. & J. Honig Breet riemkappen voor velijnpapier werden gedrukt. De originele koperplaat, gegraveerd door J. Mulder, werd geruime tijd vermist, maar dook onlangs op in het depot van het Zaans Museum.

Van deze voorstelling zijn afdrukken bewaard in zwarte en rode inkt in twee varianten. Een van de prenten is gegraveerd door J. Mulder, de andere door N. van der Meer en kent de datering 1816. Beide versies zijn geëxposeerd in het Honig Breethuis.

De plaat toont de spiegelbeeldige gravure van een postruiter met posthoorn met op de achtergrond een papiermolen (naar alle waarschijnlijkheid De Veenboer) en een imkerij, verwijzend naar de firmanaam C. & J. Honig (Breet), die rond 1816 startte met de productie van velijnpapier, een fijne papiersoort bij uitstek geschikt voor gravures. Van de graveur J. Mulder (niet te verwarren met de 17e-eeuwse Amsterdamse graveur Joseph Mulder) is minder bekend. Hij was actief aan het eind van de 18e en begin 19e eeuw en graveerde onder meer een Gezigt van de Utrechtse zijde op de Hooge Sluis en de stad Amsterdam naar een tekening door Haatje Pieters Oosterhuis en uitgegeven door J.C. van Kesteren. [Coll. Stadsarchief Amsterdam]. Het Biografisch Woordenboek door A.J. van der Aa uit 1869 vermeldt voorts Biografisch Woordenboek door A.J. van der Aa uit 1869 vermeldt voorts een gravure van zijn hand naar een werk van Jan Steen.

De variant van de riemkap is gegraveerd door de meer bekende Noach van der Meer jr. [Leiden, 1741 – Amsterdam, 1822], een medewerker van de beroemde graveur Reinier Vinkeles [Amsterdam, 1847 – Amsterdam, 1816]. Van diens zoon Abraham Reinz. Vinkeles [Amsterdam, 1790 – gest. na 1864] is een ontwerp in aquarel uit 1817 bewaard in het Gemeentearchief Zaanstad voor een riemkap met postruiter voor Van der Ley. De postruiter vormde een geliefd motief op riemkappen en werd onder meer gevoerd door de Adriaan Rogge in Zaandam en de Zaandijker papierfabrikanten J.C.A. van der Ley, C. & J. Honig Breet, J. Honig & Zoon(en), J. Kool (& Comp.) en Blauw en Briel. Voorbeelden zijn te vinden op het Gemeentearchief Zaanstad in de verzameling van Jacob Honig Jansz. Jr. en de Stichting Archief Honig(h). De recentelijk teruggevonden koperplaat zal binnenkort te zien zijn in de vaste presentatie C. & J. Honig Breet, drie generaties Zaans papier.