© Arnold de Lange - Wormer

Kok, de

Pelmolen, later papiermolen De Kok en tenslotte verfmolen en tabakstamper in Oostzaandam. De windbrief werd gegeven in september 1679 aan Gerrit Dirckzoon Kocq. In de jaren negentig van de 17e eeuw werd hij ingericht als papiermolen, en in 1735 als verfmolen. Hij heeft gestaan achter het naar hem genoemde Kokspad, bij het Kleine Glop. De molen werd in november 1736 door brand verwoest.

[BRON ZAANWIKI]

Voor een pelmolen verkreeg Gerrit Dirckz. Kocq op 29 september 1679 de windbrief, op 3 juni 1681 verzekerde hij de molen. In 1694 wordt de molen nog een pelmolen genoemd, in 1697 diende hij echter als papiermolen. In 1735 werd de molen gekocht door een combinatie van Meester Papiermakers en weer van de hand gedaan met conditie, dat de molen “noyt ten eenigsten daegen weder tot de papiermakerije sal mogen werden geëmployeert”. Daarna werd de molen verfmolen en tabakstamper, en verbrandde op 24 november 1736. De molen stond op het land achter het naar de molen genoemde pad, bij het Kleine Glop.

[Bron: Duizend Zaanse molens, P. Boorsma 1968 blz. 127 en 141. Verzameling H. van der Kaay.]

Beknopt overzicht

Molen stond in Oost-Zaandam, aan de oostkant van het Kokspad tegenover de latere beschuitfabriek van Hille en naast de heipalenwerf van Kan.

1679
De molen werd als pelmolen gebouwd door Gerrit Dirksz Kok en verkreeg de windbrief.

1692
Claas Pietersz. Bleeker, Cornelis Claasz. Gijsen en Simon Dirksz Tagh waren betrokken bij de molen door in de buurt land te kopen voor aanleg van vijverlanden, nodig voor het maken van witpapier.

1694
Uit een huurcontract bleek dat de molen verbouwd was tot witpapiermolen en bleef dat tot 1735.

1697
Een bijzonder moment was dat Czaar Peter de Grote een bezoek bracht  en heeft meegewerkt met het papiermaken. Bij zijn tweede bezoek aan de Zaanstreek in 1717 bracht hij weer een bezoek aan deze molen.

1728
Albert Claasz Bleeker overleed en uit assurantiecontracten bleek dat Jan Louwe, houthandelaar, de molen kocht en dat Jan Claasz Auwel de directie voerde.

1735
Op merkwaardige wijze kwam een einde aan het papiermaken.
De molen werd opgekocht door een groot aantal papiermakers uit de Zaanstreek die de molen in ongebruik maakten om papier te maken. Zij transporteerden de molen op naam van Mattheus de Ligt onder voorwaarde dat er geen papier gemaakt mocht worden. Waarschijnlijk gebruikte Mattheus Ligt de molen als snuifmolen en tabaksstamper of als verfmolen.

1736
De molen vloog in brand en werd totaal verwoest.

De molen heeft slechts ca. 40 jaar papier gemaakt.

Bron: 1000 Zaanse Molens, P. Boorsma 1950/Papiermolens Prov. N-H, H. Voorn 1960/1100 Zaanse Molens, R. Couwenhoven 2015


MOLENKAART